Prilaboris: Zbigniew Wybraniec

Freenet, la Sekreta Liberreto

Surbaze de la informo en „PC Format” el Majo/2011”.

Tutgloba reto enhavas en si tre multajn misteraĵojn, kaj sekretojn. Ĝi ja tute ne finiĝas per sole la Guglo (Google). Mi do helpu malfermi per ĉi tiu artikolo enirpordegon al la, nek cenzurata nek cenzurebla, Interreto. En ĝi oni povas trovi ĉion tion ĉi, kion al ni ne montros la tradicia TTT, de la Interreto.

La Interreto provizas sufiĉe altan gradon da anonimeco, kvankam, jam ne plu tiel altan kiel tio estis ĉe la komenco. Oni povas trovi en ĝi multegajn tre interesajn informojn, kies kvanto ĉiam pli-kreskas nekredeble rapide,  kaj  ankaŭ uzi, laŭvole kaj libere, tre multajn, kaj egale utilajn servojn. Ĝi estas ankaŭ atingebla kaj alirebla per ĉiuj, ĉie en la mondo. Bezonata estas nur konektebleco, aplikaĵo por trarigardado de paĝoj, kaj serĉilo(j).

Sed, tiu ĉi oficiala reto havas tamen duoblan fundon, ankaŭ la duan kiu estas kaŝita.

Tio ĉi okazas tial, ke en la cirkulado, de pluraj jaroj ekzistas alia speco de la Interreto kiu estas tute senigita de iuj ajn centraloj kun IP adresoj, serviloj, ktp, kaj kie la uzanto mem decidas pri la enigita informo kaj ene de kiu neniu kontrolas, nek povas kontroli, ties aktivecon. Tiu ĉi mistera kreaĵo estas la "Liberreto" (Freenet". Ni montros ĉi tie, kvankam nur tre supraĵe, kiel oni povas uzi ĝin.

Kiel la libera reto funkcias?

Kutimaj TTT paĝoj ĉe la Interreto estas konservataj en la durdisko de la Servilo de la Interreto Provizanto (IP). Ĉiuj uzantoj kiuj kun ĝi konektiĝas, ricevas ilin, kaj havas ilin prezentataj ĉe ekranoj de siaj propraj komputilaj monitoroj. Ĉiuj numeroj de la paĝoj de la Interreto Provizantoj, kaj tiuj ĉi, de la konektitaj al ĝi uzantoj, estas malferme konataj.

La Liberreto „Freenet”, ne posedas centralajn servaparatojn (servilojn). En la liberreto de „Freenet”, rolon de la serviloj kaj Interreto Provizantoj (IP) plenumas la komputiloj de la uzantoj mem, kiuj permesas uzi spacon ĉe siaj propraj durdiskoj por bezonoj de tiu ĉi la uzata per si Liberreto, kaj uzas sian propran datumfluo-kvanton (bandwidth). Ĉiuj komputiloj en tiu ĉi interreta sistemo de Liberreto (Freenet), estas konektitaj en la faskojn de komputiloj nomitajn „Nodoj” (nodoj komunikiĝas inter si reciproke) kaj kapabligas al si reciproke trans-peri ĉiam nur fragment-erojn da datumaj informpecoj, kiuj estas poste kunigataj kaj rekreataj al sia originala stato.

Uzantoj konektitaj al la Liberreto (Freenet), ne scias de kie oni deprenas la dataon, kun kiu oni estas kun-nodita kaj al kiu apartenas prezentitaj ĉe la ekrano informoj. Oni estas kun sia komputilo, nur la inter-peranto de la datao, nur unu ero inter la komputiloj de tiu ĉi sekreta interreta datumbaza sistemo. Informoj transperataj per la komputilo de uzanto estas registrataj en la ĉemana konservilo de memoro. Personoj konektitaj en la Liberreto „Freenet” scias nenion pri tio ĉi kian specon de informoj ili peras, pri kia tipo, speco, aŭ enhavo de la inform-interŝanĝo ili peras, nek kiajn informo fragmentojn ili mem konservas, aŭ ebligas uzi. Ĉe la liberreto, entute ĉiu dateno estas ĉifrita (kodita) kaj disĵetita tra tuta la sistemo de la nodoj kaj individuaj komputiloj enkadre de la nodoj.

Kiel eniri la Liberreton?

Por uzi la informstokon de la Liberreto ni bezonas specialajn aplikaĵon. Tiu ĉi speciala programo konektas nin al la nodoj, kreas por ni mem speciale dediĉitan unikan al ni koditan nodon, kaj konektas nin kun aliaj komputiloj. Ĝi ankaŭ atingebligas al la Liberreta uzo, parton da spaco ĉe nia propra durdisko, por kundividado kiel parto de la LIBERRETO. En la Liberreto ni moviĝas iom blinde, ĉar Mankas iuj tutglobaj serĉiloj, en strikte la sama senco kiel ĉe TTT. Ni atingas laŭsekvajn informojn, prezentante la ligilojn (konektilojn). Tiel ni sendas la postulon de la servo el sia propra komputilo, al unu el inter la komputiloj el iu aktuale plej atingebla nodo, laŭ la tute hazardkodita demandsistemo. Se la donita maŝino ne enhavas la postulatan informon, ĝi transperas la demandon al aliaj egalmaniere alte koditaj nodoj.

Malluma flanko de la Liberreto.

Plena anonimeco kaj manko da cenzuro ĉe la sekreta interreto estas pri-pagataj per la anarkio. Nur la uzantoj mem havas influon je la enhavo de la publikigitaj informoj. Kontrolado de la enhavigitaj informoj estus ja tute malkongrua kun la ĉefa ideo de tiu ĉi libera reto. Tial ni povas ĉi tie stumbli renkonte, ankaŭ je iuj kontroversiaj enhavoj (pornografio, drastaj bildoj kaj fotoj, radikalaj vidpunktoj, informoj konektitaj kun la terorismo, pirataj dosieroj, ktp, ktp). En la Liberreto, publikigas tamen grandega nombro da personoj kiuj simple, nur volas havi kaj konservi sian anonimecon, kun la rajto al libera sinesprio, (ekz. Ĉinaj opoziciuloj, diversaj religiaj kaj politikaj opresitoj ie en la mondo, ktp, ks), kaj ilin tute ne interesas publikigado de iuj krimaj donitaĵoj, kaj informoj.

Avantaĝoj kaj malavantaĝoj de la Liberreto.
PLUSOJ:

• Alta grado de anonimeco
• Manko de cenzurado kaj filtrado de enhavo
• Manko de la ebleco de la ordono por forigi la informon
• Treege eta verŝajneco de malkovro, kiu kaj kiajn informojn kaj dataopecojn provizas.
  
• Nun eblas jam uzi la „Firefox" serĉilon.
  

MINUSOJ:

• Postulo pri sufiĉe alta informtranspera ebleco (ĉifrado, kaj informopera ebligado)
• Povas esti uzata ankaŭ per iuj leĝrompantoj (ĉar ĉi tie ili restas ne troveblaj).
  

Kiel enŝuti kaj ekuzi la Liberreton?
Bonvolu iri al la adreso: http://freenetproject.org/ kaj trovi ĝustan informon. Provizore la sistemo estas akirebla nur en la angla lingvo, kvankam - evidente - jam ekzistas publikigita granda kvanto da informo en tre multaj jam lingvoj, se mi bone rimarkis. Espereble tamen, sufiĉe baldaŭ sekvos ankaŭ pluraj aliaj lingvoj - inkluzive de Esperanto, en kies vicoj multaj esperantistoj volas liberiĝi de la jugoj de kontrolemo fare de kelkaj reprezentantoj de la "Politika Korektemismo". Kvankam tio ĉi estas nur iuj kelkaj individuaj personoj en kelkaj lokoj de tiu ĉi movado, ili tamen vere faras la vivon malfacila al tuta la movado de la esperantistoj, kaj faras tre multe da damaĝo al tuta tiu ĉi movado, eĉ tutmonde. Tio ĉi inkludas plurajn okazaĵojn eĉ enkadre de la klare, kaj sen ajna dubo en mia kompreno kaj scio pri ĝi, elitisma jam de sufiĉe longa tempo kaj pliiĝe kontrolema, Universala Esperanto Asocio mem.

Nuntempe, enŝuto de Freenet por la Vindozo „Windows” okazas jam preskaŭ entute aŭtomate, ankaŭ simile por McIntosh Aple, escepte de nur la Linukso (Linux), estanta iomete pli man-gviden orientita, kvanam nun, eĉ la Linukso iĝis jam tute facila por sekvi.

Por faciligi ke vi povu ankaŭ mem orientiĝi pri tiu ĉi "Reto de Libereco", kaj mem provi ĝin, mi provizas ĉi tie ankaŭ konektilon al la informa filmeto ĉe YouTube kiu eksplikas (anglalingve) kiel enŝuti kaj ekuzi Freenet. Jen ĝi estas: http://www.youtube.com/watch?v=bLXZCyllfyo/
Alternative, vi eble preferos spekti ĝin rekte el ĉi tie, do mi provizas ĝin supre en ĉi tiu artikolo. 

Bonan legadon, kaj ĝis la sekvonta renkontiĝo ĉe La Praktiko.

Zbigniew